Fibromiyalji (yeni Latince fibro/fibröz=doku, Yunanca myo=kas, algos=ağrı; Fibromiyalji (FM) veya Fibromiyalji Sendromu (FMS) olarak da bilinir), özellikle sırt, boyun, omuzlar ve kalçalarda belirgin olmak üzere yaygın kas eklem ağrısı, yorgunluk, sabah tutukluğu ile karakterize kronik bir kas-iskelet sistemi hastalığıdır. Her yaşta ve her iki cinste görülebilmekle birlikte en sık 30-60 yaşlar arasında ve kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür. Tüm dünyada toplumun yaklaşık % 2’sinde önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Tanım Ve Epidemiyoloji
Nedeni bir türlü belirlenemeyen ağrılar, psikolojik sorunlar,
uyku problemleri, sürekli yorgunluk, bağırsak problemleri ve
ağrılı adet görme gibi sebebi bulunamayan hastalıkların varlığında, fibromiyalji olabileceği unutulmamalıdır.
HASTALARIN YÜZDE 90’A YAKINI KADINDIR!
Özellikle 30-60 yaşları arasında sık görülen, iyi huylu ve enflamatuar olmayan bu hastalığın kadınlardaki görülme sıklığı, erkeklere göre çok daha fazladır. Yaşam kalitesini ve konforunu bozan fibromiyalji, kişiyi günlük hayattan alıkoyarak, işgücü kaybına ve yüksek miktarlarda tıbbi harcamalara neden
olmaktadır.
FMS, etyolojisi tam olarak bilinmeyen, kas-iskelet sisteminde yaygın ağrı şikayeti ve spesifik anatomik bölgelerde hassas noktaların varlığı, uyku bozukluğu, irritabl kolon, sabah sertliği (tutukluk), ellerde ağrı, uyuşma ve subjektif şişlik yakınmaları ile karakterize bir yumuşak doku romatizmasıdır. Nedeni halen tam olarak bilinmemekle birlikte modern hayatın getirdiği stres ve şehir insanının bilinçsiz spor aktivitelerin de bulunması suçlanmaktadır. Fibromiyalji tanısı hekimin belirti ve risk faktörlerini göz önünde bulundurması ile konur.
Klinik Belirti Ve Bulgular
- 3 aydan uzun süren yaygın vücut ağrısı vardır. Ağrı ana belirtidir. Kaslarda ve eklemlerde hissedilen ağrı günden güne, haftadan haftaya değişebilir. Ağrının yeri vücudun farklı yerlerinde dolaşma eğilimi gösterse de en sık boyun, bel, kollar, göğüs, kalça ve bacaklarda hissedilir
- Ağrı özellikle kötü uyku, soğuk ve nemli havalar, ve psikolojik stresle, mekanik yüklenmelerle artabilir
- Boyun, omuz, diz, dirsek veya kalçalarda, uylukta duyarlılık
- Dinlendirmeyen niteliksiz uyku (çok sık)
- Sabahları ve günün ilerleyen saatlerinde yorgunluk
- Gerilim veya migren tipi baş ağrısı, başta sersemlik hissi
- Konsantrasyon güçlüğü
- Eller, kollar, ayaklar, bacaklar veya yüzde hissizlik veya karıncalanma.
- Karın ağrısı, şişlik, kabızlık, ishal gibi mide-bağırsak sistemiyle ilgili şikayetler
- Adet öncesi gerginlik, ağrılı adet dönemleri
- İdrara sık çıkma
Bu şikayetlerin hepsi aynı anda görülmeyebilir, belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterir. Ancak kas ve eklem ağrıları, niteliksiz uyku ve yorgunluk en sık görülen şikayetlerdir.
Fibromiyaljide Tanı
Günümüzde fibromiyalji tanısı ACR 1990 kriterlerine göre konulmaktadır. Burada iki önemli nokta söz konusudur. En az 3
aydır devam eden yaygın ağrı olması ve hassas nokta sayısı (18 noktadan 11’inde hassasiyet olması). Diğer hastalıkların olması fibromiyalji tanısını dışlamamaktadır. Tanı için kullanılan laboratuvar
veya radyolojik bulgu bulunmamaktadır.
Tanıda %88,4 duyarlılık ve %81,1 özgüllüğü olmasına rağmen
son yıllarda ACR kriterlerinin tanıdaki yeterliliği ve kullanılabilirliği tartışılmaktadır . Genel olarak bu tanı kriterlerinin epidemiyolojik araştırmalarda, hasta gruplarının toplanmasında yeterli
olabileceği, fakat günlük pratikte, atipik ağrıları olan hastalarda ve
tedavi düzenlenmesinde yetersiz olduğu düşünülmektedir .
Clauw, fibromiyaljili hastalarda tüm vücutta artmış bir hassasiyetin olduğunu ve hassas nokta kavramının tartışılması gerektiğini ileri sürmüştür. Bazı otörler ise tanı için 11 hassas nokta sayısının önemli olmadığını, eşlik eden klinik bulguların varlığında 8-9
hassas nokta sayısının yeterli olabileceğini bildirmişlerdir.
FMS Semptomlarını Artıran ve Azaltan Çeşitli Faktörler Vardır
Arttıran faktörler
- Soğuk veya nemli hava
- Barometrik basınç değişiklikleri
- Niteliksiz uyku
- Fiziksel / mental yorgunluk
- Aşırı fiziksel aktivite
- Anksiyete / stres
Azaltan faktörler
- Sıcak ve kuru hava
- Sıcak duş veya banyo
- Dinlendirici uyku
- Orta derecede aktivite
- Germe egzersizleri ve masa
Fibromiyaljide Tedavi
Fibromiyaljinin önlenmesi ve tedavisi için modern tıp açısından henüz kesin bir çözüm bilinmemektedir. Ancak hemen her hastalıktan korunmaya yardımcı olan, sağlıklı bir diyet,
düzenli egzersiz yapmak, yeterli su içmek, bedeni asitleştiren
besinlerden uzak kalmak ve yeterli istirahat en etkili korunma yöntemlerindendir.
Egzersizin ayrı bir önemi vardır. Özellikle gevşeme egzersizleri, germe egzersizleri, kardiyovasküler kondüsyon programı, yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme çok yararlı olmaktadır. Egzersiz, ısı ve elektriksel akımlardan oluşan fizik tedavi programları, ağrının azaltılması açısından etkili yöntemlerdir. Kas gerginliklerinin azaltılmasında masaj, miyofasiyal gevşeme ve basınç teknikleri de olumlu sonuçlar verir.
Nöralterapi ve regülasyon tıbbı açısından incelendiğinde
ise, altan yatan sempatik disfonksiyonun yani diğer bir deyişle vejetatif disfonksiyonun giderilmesi, FMS’nun çözümünü kolaylaştırmaktadır.
İLK ADIM AĞRIYLA MÜCADELE OLMALIDIR!
Fibromiyalji kronik bir rahatsızlıktır. Bu sendromun tedavisinde ağrıyla mücadele ve kaliteli bir uykunun sağlanması ilk adımdır. Vücut serotonin seviyesini yükselten ve depresyon
gibi durumlarda kullanılan ilaçların, tedavide başarı sağladığı belirtilmektedir. Vücuttaki seratoninin etkisini artıran ve dengeleyen çeşitli uygulamaları mevcuttur. Bu tür etkiler,
nöralterapi, prokain baz infüzyonu ve akupunktur metotları
uygulanarak ortaya çıkarılabilir.
- Termal banyolar
- Kaplıca
- Dönüşümlü banyo
- Yüzeyel ısı, derin ısı ve elektriksel akımlardan oluşan fizik tedavi uygulamaları
- Manyetik alan terapisi
- Biofoton
- ReviQuant
- Soft lazer
- TENS
- Gevşeme egzersizleri
- Germe egzersizleri
- Kardiyovasküler kondüsyon programı
- Yürüyüş
- Yüzme
- Bisiklete binme
- Egzersiz
- Lenfatik disfonksiyon olduğundan lokal ağrılı yer, ağrılı segment, triger noktaları ve bozucu alan eliminasyonu
- Blokajların giderilmesi
- Organsal semptomların tedavi edilmesi
- Hormonal eksen tedavisi
- Bağışıklık sistemin düzenlenmesi
- Doku beslenmesinin düzenlenmesi
- Kronik enflamasyon ile mücadele
İmmun sistemi güçlendirmek için faydalanılabilir.
Fibromiyaljideki ağrının giderilmesinde nöralterapi kadar etkin değildirler
